Ο κορυφαίος των κορυφαίων: Ήταν μόλις 49 - Ο στιχουργός των μεγάλων επιτυχιών έφυγε προδομένος από το μεγαλύτερό του πάθος

Στην Ελλάδα το να σε γνωρίσει ο κόσμος και να σε φωνάζει με το μικρό σου όνομα, όσο ψηλά κι αν έχεις φτάσει, αποτελεί ύψιστο παράσημο και αναγνώριση επιτυχίας. 

Όπως ακριβώς ισχύει για τον Πυθαγόρα, τον μεγαλύτερο (σύμφωνα με τους περισσότερους) στιχουργό λαϊκών τραγουδιών που γεννήθηκε σε αυτόν τόπο, ο οποίος αν και δεν πρόλαβε καν να φτάσει 50 ετών, υπέγραψε αμέτρητα κομμάτια που θα ακούγονται και θα αγαπιούνται για πάντα από τον κόσμο.

Απλά και μόνο μια αναφορά στις επιτυχίες του θα αρκούσε για να γεμίσει ολόκληρη… εγκυκλοπαίδεια. Οι συνεργασίες του με όλους τους μεγάλους συνθέτες του λαϊκού τραγουδιού (και όχι μόνο) αλλά και τις σημαντικότερες φωνές μιλούν από μόνες τους. Το σπάνιο ταλέντο του να γράφει στίχους αβίαστα ήταν απαράμιλλο και τον έκανε περιζήτητο, την ίδια ώρα που εκείνος έμοιαζε να μην αγγίζεται από την πρωτοφανή επιτυχία και να παραμένει ένας προσιτός άνθρωπος, όπως ακριβώς συνέβαινε και με τους χαρακτήρες των τραγουδιών του.


Γεννημένος στο Αγρίνιο το 1930, με γονείς από την Σάμο αλλά σχέση με την Μικρά Ασία, αφού ο πατέρας του υπηρετούσε εκεί την περίοδο της Καταστροφής ως έφεδρος αξιωματικός και η μητέρα του ήταν δασκάλα, κουβάλησε στο dna του το δράμα του 1922. Σε πολλά κομμάτια βγάζει εκείνες τις μνήμες των γονιών του (και μιας ολόκληρης γενιάς), που διατυπώνονται με μελαγχολία και νοσταλγία, κυρίως στον εξαιρετικό δίσκο «Μικρά Ασία», σε μουσική του Απόστολου Καλδάρα και ερμηνεία του Γιώργου Νταλάρα. Ο δίσκος έκανε ρεκόρ πωλήσεων όταν κυκλοφόρησε πράγμα το οποίο έγινε η αφορμή για να καθιερωθεί ο θεσμός του χρυσού δίσκου στην Ελλάδα…

Την ίδια ώρα βέβαια, έδειχνε και βαθιά κατανόηση των καταστάσεων που οδήγησαν σε τέτοια γεγονότα, με στίχους που μαρτυρούσαν την ευγένεια της ψυχής του, όπως για παράδειγμα οι παρακάτω:


Τούρκος εγώ κι εσύ Ρωμιός


Κι εγώ λαός κι εσύ λαός


Εγώ Χριστό κι εσύ Αλλάχ


Όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ!


Αντίστοιχα παραδείγματα βρίσκει κανείς και σε άλλες δουλειές του. Αν και ο ίδιος είχε ενταχθεί ως έφηβος ακόμη στο ΕΑΜ το 1944, δεν βγάζει μίσος προς τον κατακτητή και εμφανίζει ξανά ανάλογο μεγαλείο, γράφοντας:


Μελαχρινέ Ναπολιτάνο


ο πόλεμος είναι φρικτός.


Εσύ μαχαίρωσες τον Πάνο


μετά σε σκότωσε κι αυτός


Ωστόσο οι μεγαλύτερες επιτυχίες του σχετίζονται κυρίως με το λαϊκό τραγούδι, όπου σαφώς κυρίαρχη θέση έχει ο δίσκος «Υπάρχω», με τους Χρήστο Νικολόπουλο και Στέλιο Καζαντζίδη, όπου όλα –μα όλα- τα τραγούδια του έγιναν επιτυχίες. Βέβαια, εδώ που τα λέμε, σχεδόν κάθε άλμπουμ στο οποίο ο Πυθαγόρας Παπασταματίου, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γινόταν πλατινένιος ή χρυσός. Κάτι που έκανε την εταιρεία ΜΙΝΟΣ που τον πίστεψε να τρίβει τα χέρια της με τις πωλήσεις.


Κομβικό ρόλο στην συνολική πορεία του έπαιξε η γνωριμία και η συνεργασία του με τον Γιώργο Κατσαρό, με τον οποίο όχι μόνο έβγαλαν μια σειρά από εξαιρετικές δουλειές, αλλά υπήρξαν και κουμπάροι. Μάλιστα ένα δικό τους κομμάτι, το «Λίγο κρασί, λίγη θάλασσα και τα’ αγόρι μου» με την Μαρινέλλα εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Eurovision το 1974, σε μια εντελώς διαφορετική από τη σημερινή φάση του μουσικού διαγωνισμού…

Από την εποχή που ήταν μαθητής ακόμη είχε δείξει την κλίση του στις Τέχνες, ενώ είχε και ξεκάθαρη στάση για τα πάντα. Σκάρωνε στίχους, έγραφε μικρά θεατρικά κι έπαιζε πάντα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε παραστάσεις. Από τότε μάλιστα υπέγραφε όλα τα έργα του με το μικρό του όνομα. «Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δεν χρειάζεται το επώνυμο», συνήθιζε να λέει…

Εξαιρετικός μαθητής με ιδιαίτερη κλίση στα μαθήματα κλασικού προσανατολισμού, σπούδασε τελικά στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη. Αποφοίτησε με άριστα, αλλά δεν ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσε κι έτσι άφησε σταδιακά στην άκρη την υποκριτική για να αφοσιωθεί στο τραγούδι. Ωστόσο ορισμένες φορές είχε περάσματα και από τον κινηματογράφο, σε ταινίες που είχε γράψει το σενάριο όπως «Οι καταφρονεμένοι», «Η ώρα της δικαιοσύνης», «Δεν πουλάω την καρδιά μου» και άλλες. Ωστόσο ορόσημο στην καριέρα του θεωρείται το τραγούδι «Κάθε λιμάνι και καημός» σε μουσική του Γιώργου Κατσαρού που ακούστηκε μέσα από την ομώνυμη ταινία, με την εκπληκτική ερμηνεία των Πάνου Γαβαλά και Ρίας Κούρτη.

«Ο Σταμούλης ο λοχίας», «Κυρά Γιώργαινα», «Ο επιπόλαιος», «Πίσω από τις καλαμιές», «Πάμε για ύπνο Κατερίνα», «Άσπρα θα φοράς», «Δεν υπάρχει ευτυχία», «Το αγριολούλουδο», «Γυρίζω απ’ τη νύχτα», «Την Παρασκευή το βράδυ», «Πάει κι αυτός», «Νύχτα Στάσου», «Όταν πίνει μια γυναίκα», «Ο σαραντάρης», «Δεν αλλάζω χαρακτήρα», «Μη φεύγεις μη», «Αγάπε με», «Τώρα πια», «Σε ξέχασα», «Κάτω απ’ το πουκάμισό μου», «Οι αισθηματίες», «Άργησα να δε γνωρίσω», «Μετάνιωσες», «Κράτα καρδιά», «Πέντε πάνω-πέντε κάτω», «Ποια είσαι εσύ», «Τέλι-τέλι», «Σε πέντε ώρες ξημερώνει η Κυριακή», «Τι να πω», είναι μερικές μόνο από τις δεκάδες επιτυχίες που στηρίχθηκαν στους στίχους αυτού του μοναδικοί και ιδιαίτερου καλλιτέχνη που όμοιός του δύσκολα θα ξαναπεράσει από το ελληνικό μουσικό στερέωμα.

Και ένας θεός ξέρει πόσο μεγαλύτερη θα ήταν η παρακαταθήκη που θα άφηνε πίσω του εάν δεν έφευγε τόσο πρόωρα από την ζωή. Μανιώδης καπνιστής από νεαρός, αγνόησε τις προειδοποιήσεις των γιατρών να κόψει το τσιγάρο και τελικά άφησε αυτόν τον μάταιο κόσμο από έμφραγμα στις 12 Νοεμβρίου 1979. Ήταν μόλις 49 ετών…