Ληγμένο γιαούρτι: Τι θα συμβεί αν το καταναλώσουμε

Κατά καιρούς υπάρχει μια σύγχυση για τον αν θα πρέπει να καταναλώνουμε γαλακτοκομικά προϊόντα μετά την ημερομηνία λήξης. Κάποιοι το ρισκάρουν με την εικασία πως αφού η συσκευασία είναι ακόμη σφραγισμένη δεν υπάρχει κίνδυνος, ενώ κάποιοι άλλοι προτιμούν να πετάξουν τις συσκευασίες που έχουν λήξει χωρίς δεύτερη σκέψη. Η σύγχυση σχετικά με την επισήμανση της ημερομηνίας στα τρόφιμα ευθύνεται για σχεδόν το 20% των καταναλωτικών απορριμμάτων τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τι από αυτά είναι όμως το σωστό; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη σύσταση ως προς αυτό;

Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (NSF), το 78% των καταναλωτών αναφέρει ότι πετάει γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα μόλις παρέλθει η ημερομηνία στην ετικέτα. Ωστόσο ορισμένες ετικέτες δεν αναφέρουν ημερομηνία λήξης αντ’ αυτού αναγράφουν την ένδειξη “ανάλωση κατά προτίμηση έως”, η οποία είναι περισσότερο μια σύσταση για την ποιότητα παρά την ασφάλεια. Όπως και να έχει οι ειδικοί τονίζουν πως είτε αναφέρεται ημερομηνία λήξης είτε προτιμώμενη ημερομηνία κατανάλωσης, η διάρκεια ζωής των γαλακτοκομικών προϊόντων, κυρίως γάλακτος και γιαουρτιού, μπορεί να παραταθεί και πέρα από αυτές. Μόνη προϋπόθεση να διατηρούνται εντός ψυγείου.

Η λανθασμένη ερμηνεία από τους καταναλωτές της έννοιας των ημερομηνιών «χρήση έως» και «καλύτερη πριν» μπορεί να συμβάλει στη σπατάλη τροφίμων. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018), εκτιμά ότι έως και το 10% των απορριμμάτων τροφίμων που παράγονται ετησίως στην ΕΕ συνδέονται με τη σήμανση ημερομηνίας .

Όσον αφορά το γιαούρτι, η κατανάλωση του είναι ασφαλής και μετά την ημερομηνία λήξης, εφόσον δεν έχει παραμείνει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για πάνω από δύο ώρες. Σύμφωνα με τον Chris Bernstein της Υπηρεσίας Ασφάλειας και Επιθεώρησης Τροφίμων του USDA σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στον λογαριασμό YouTube του USDA, πολλά προϊόντα ενδέχεται να έχουν ημερομηνία πώλησης, ας πούμε, την 1η Απριλίου. Αλλά θα μπορούσαν να παραμείνουν ασφαλή για αρκετές ημέρες ακόμα, και με το να τα πετάξεις, αυτό που κάνεις είναι να συμβάλλεις στη σπατάλη τροφίμων ”. Η αναγραφόμενη ημερομηνία είναι περισσότερο, οδηγός για τα καταστήματα παρά για τους καταναλωτές.

Όπως και να έχει, μετά το πέρας της ενδεικτικής ημερομηνίας θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί με τα σημάδια αλλοίωσης. Ένα γιαούρτι, κυρίως ανοιγμένο, μόλις χαλάσει παρουσιάζει κατευθείαν μούχλα ωστόσο άλλα σημάδια αλλοίωσης του γιαουρτιού είναι λιγότερο εμφανή.

Η Jeanne Goldberg, καθηγήτρια στο Friedman School of Nutrition Science and Policy του Πανεπιστημίου Tufts είπε όμως πως η γεύση και η οσμή δεν είναι αξιόπιστοι δείκτες ασφάλειας των τροφίμων. Ορισμένα βακτήρια που προκαλούν τροφιμογενείς ασθένειες δεν έχουν γεύση. Η σωστή αποθήκευση και το καπάκι στο γιαούρτι, θα το βοηθήσει να διαρκέσει έως και δυο εβδομάδες ανεξαρτήτως ημερομηνίας. Φυσικά το σφραγισμένο κεσεδάκι έχει ακόμη περισσότερες πιθανότητες να διατηρηθεί στο χρόνο.

Τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα όσον αφορά το γάλα, τουλάχιστον σχετικά με τις τροφιμογενείς ασθένειες, αφού η παστερίωση παρατείνει τόσο τη διάρκεια ζωής του όσο και την ποιότητα του. Στην ελληνική αγορά είτε με μέτρια είτε με υψηλή παστερίωση (βλ. UHT), όλα τα γάλατα του εμπορίου είναι παστεριωμένα. Με αυτή τη διαδικασία καταστρέφονται δυνητικά επιβλαβή για τον οργανισμό βακτήρια όπως το E. coli, η Listeria και η Salmonella, και παράλληλα παρατείνεται η διάρκεια ζωής του.

Ωστόσο κάποια μικρόβια παραμένουν στο γάλα, και τελικά εν καιρό οδηγούν στην αλλοίωση του. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η θερμοκρασία στο ψυγείο σας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό πόσο καιρό το γάλα σας παραμένει καλό μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία. Απλώς μειώνοντας τη θερμοκρασία του ψυγείου από 6°C σε 4°C, η διάρκεια ζωής μπορεί να παραταθεί κατά 9 ημέρες. Σε γενικές γραμμές το ανοιγμένο γάλα μπορεί να διαρκέσει έως και 3 ημέρες, ενώ το σφραγισμένο έως 7. Στην περίπτωση του γάλακτος υψηλής παστερίωσης (UHT) μπορεί να διαρκέσει στο ψυγείο έως και 1 μήνα σφραγισμένο, ενώ εάν ανοιχτεί θα πρέπει να καταναλωθεί εντός 10 ημερών. Αυτές οι συστάσεις ανεξαρτήτως αναγραφόμενης ημερομηνίας.




Εν κατακλείδι, λόγω της σύγχυσης που επικρατεί, πολλοί καταναλωτές πετούν το γάλα πριν χαλάσει, αν και, σύμφωνα με τους ειδικούς, παραμένει ασφαλές μετά το πέρας της ημερομηνίας λήξης, εφόσον τηρούνται οι προδιαγραφές ψύξης.




Στην περίπτωση των τυριών τα πράγματα είναι αρκετά πιο εύκολα. Αν και αρκετές φορές αγοράζουμε χύμα τυριά με αποτέλεσμα να χάνουμε τις αναγραφόμενες ημερομηνίας κατα τη μεταφορά τους σε σκεύος, τα σημάδια αλλοίωσης γίνονται αμέσως αισθητά μόλις το τυρί είναι ακατάλληλο προς κατανάλωση. Σε γενικές γραμμές, τα μαλακά τυριά διαρκούν έως 2 εβδομάδες στο ψυγείο μετά το άνοιγμα, ενώ τα περισσότερα σκληρά τυριά διαρκούν έως 4. Τα σκληρά τυριά γενικά δεν χρειάζονται ψύξη, αλλά διατηρούνται περισσότερο στο ψυγείο.




Σημάδια μούχλας και έντονης μυρωδιάς είναι ενδείξεις αλλοίωσης, γι’ αυτό διατηρήστε το ψυγείο σας κάτω από τους 4°C και τυλίξτε τα τυριά με πορώδες υλικό.




Να σημειωθεί βέβαια πως οι επιστήμονες τροφίμων, διατηρούν τις επιφυλάξεις τους και ζητούν την προσοχή σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να μην λαμβάνονται πρόχειρες αποφάσεις κάτω από την πίεση της μείωσης σπατάλης τροφίμων εις βάρος των αναγνωρισμένων μικροβιολογικών κινδύνων που υπάρχουν στα τρόφιμα.